Nauka pisania – ołówek czy pisak?

Nauka pisania to bardzo ważne zagadnienie z perspektywy edukacji, zarówno przedszkolnej, jak i wczesnoszkolnej. Śmiało mogę stwierdzić, że etap edukacji przedszkolnej jest nawet ważniejszy. Dlaczego? Dlatego, że to właśnie wtedy zaczyna kiełkować w dziecku chęć do pisania. Zadanie rodziców polega na tym, by obserwować dziecko i zauważyć kiedy jego zainteresowanie zaczynają wzbudzać m.in. litery. To moment, w którym dziecko próbuje własnymi siłami odtwarzać (początkowo stosunkowo nieporadnie) ich kształt. To ten moment, kiedy śmiało w ramach zabawy możesz zacząć wdrażać swoje dziecko w świat liter.

Niewielu rodziców zadaje sobie pytanie jakim narzędziem pisarskim dziecko powinno rozpocząć przygodę z pisaniem. Powodów może być kilka – od zwykłego „a co to ma za znaczenie”, po utarte przez lata „ołówek to najlepszy przyjaciel dziecka”. Przez lata wpaja się nam, że ołówek jest najlepszym przyjacielem dziecka uczącego się pisać. Za główny argument stojący za tym pomysłem podaje się, że dziecko popełnia wiele błędów. Co ni mniej, ni więcej oznacza, że korzystając z ołówka jest w stanie w każdej chwili wymazać swoje błędy i je naprawić. Czy aby na pewno to dobry pomysł? Przyjrzymy się temu bliżej. Co więcej, zadałam pytanie na swoim Instagramie o to czy ołówek czy pisak jest lepszym wyborem do nauki pisania – wyniki jednoznacznie wskazały na to, że muszę dokładnie omówić ten temat.

Nauka pisania – ołówek czy pisak, jak wybrać odpowiednie narzędzie pisarskie?

Wśród kwestii na które powinnaś/powinieneś zwrócić uwagę jest:

• wiek,
• chwyt,
• napięcie mięśniowe,
• wzrok.

Wyjaśnijmy sobie dlaczego poszczególne elementy są tak ważne. Wiek jest istotny z punktu widzenia dobrania ewentualnego kształtu narzędzia (okrągły lub trójkątny). Jak już wspominałam w innym tekście blogowym, narzędzie trójkątne wdrażamy w celu wsparcia kształtowania prawidłowego chwytu. Natomiast możemy je wdrożyć dopiero po osiągnięciu konkretnego wieku, jeśli inne metody okazały się być nieskuteczne, więcej przeczytasz tutaj. Chwyt jest istotny z tego samego powodu co wiek, dzięki tym dwóm wyznacznikom wiemy jaki kształt (i jaką grubość!) narzędzia powinniśmy wybrać. Przy czym pamiętaj(!) ważniejszy od wieku jest rodzaj chwytu, to głównie na niego powinniśmy zwracać uwagę. Poziom rozwoju motorycznego zawsze będzie dla nas ważniejszy niż wiek kalendarzowy dziecka.

Napięcie mięśniowe jest istotne, ponieważ jeśli jest obniżone, to ołówek nigdy nie będzie dobrym wyjściem. No chyba, że zależy nam na tym by doprowadzić do narastającej frustracji i niechęci dziecka. Obniżone napięcie mięśniowe często wiąże się z trudnością w utrzymaniu lub dociśnięciu narzędzia do kartki. Co skutkuje tym, że ślad postawiony ołówkiem staje się zwyczajnie niewidoczny.

Wzrok jest ważny z perspektywy podwrażliwości lub nadwrażliwości wzrokowej. W wielkim skrócie w przypadku podwrażliwości wzrokowej dzieci wymagają wzmożonej ilości kontrastów. W przypadku nadwrażliwości potrzebują te kontrasty mieć nieco bardziej stonowane.

Nauka pisania – ołówek czy pisak?

O tyle, o ile na początkowym etapie rysunkowym dziecka (czyli w momencie kiedy dziecko po raz pierwszy zaczyna doświadczać twórczości na papierze) jestem za wdrożeniem kredek. O tyle w przypadku nauki pisania, kiedy mam do podjęcia decyzję „ołówek czy pisak” mówię otwarcie: pisak.

Dlaczego? Powodów są trzy.

Powód nr 1: Niech widzi swoje błędy!

Przede wszystkim jestem za tym, żeby dziecko widziało swoje błędy! Wiesz jak fajnie jest widzieć swój rozwój? Jak miło jest kiedy dziecko samo widzi, jakich niesamowitych postępów dokonało? Dzięki temu, że widzi jakie błędy popełnia jest się w stanie obserwować, które elementy wymagają poprawy (i dalszej pracy). Tylko błagam Cię.. nie wytykaj dziecku błędów! Wspieraj, doceniaj starania, mów, że świetnie mu idzie. Powiedz, że trzeba będzie popracować nad tym czy tamtym, ale że widzisz, że się stara, że próbuje i to jest w tym fantastyczne! Zawsze, ale to zawsze doceniamy starania dziecka, choćby nawet były najmniejsze – doceniamy.

Powód nr 2: Często mamy do czynienia z podwrażliwością wzrokową

Faktem jest, że u dzieci najczęściej mamy do czynienia z podwrażliwością wzrokową. Co tak jak wcześniej wspominałam oznacza, że potrzebuje ono wyraźnych kontrastów. Ołówek jest szary, linie w zeszycie często bywają dość intensywne – kontrast będzie bardzo mały. Co więcej, nawet na białej kartce szary ołówek może wypaść bardzo blado, jeśli nie zostanie odpowiednio dociśnięty do kartki. Bardzo często w sytuacji, gdy dziecko jest podwrażliwe wzrokowo celowo dociska ołówek do kartki, po to by wzmocnić kontrast. Zwyczajnie robi to po to, by łatwiej mu się na te literki/napisy patrzało. Co niestety równie często bywa mylone ze wzmożonym napięciem mięśniowym.

Powód nr 3: Opór i kolory pisaków

W trakcie nauki pisania jestem za tym, by dziecko miało przyjemny opór, który zdecydowanie zapewniają właśnie pisaki. Dzięki temu dziecko jest w stanie skupić się na samej nauce kreślenia liter, czy liczb, zamiast na odpowiednim docisku. Ponadto dla dziecka większą frajdą jest operowanie i poznawanie nowych kształtów liter za pomocą kolorowych pisaków, niż szarego ołówka. Jeśli ma ochotę – niech sobie zmienia te kolory nawet co literkę! Pamiętaj, że nauka ma być przyjemna, nauka ma być zabawą, a zabawa ma być nauką. To najlepsze i najefektywniejsze podejście do rozwoju dziecka.

Podsumowanie

Tak, wiem, że w przedszkolu zwykle nie ma zgody na użytkowanie pisaka do pisania. Natomiast w domu nikt Ci nie zabroni pozwalać dziecku pisać pisakiem. Pozwól dziecku go używać, jeśli ma ochotę – niech używa go na zmianę z ołówkiem. Oczywiście, każda sytuacja jest inna, każde dziecko rozwija się w inny sposób i ma inne trudności. Jeśli mamy do czynienia z dzieckiem zmagającym się z jakimkolwiek zaburzeniem rozwojowym – wymaga ono indywidualnej konsultacji. Niemniej, ujęłam tutaj na tyle dużo przypadków, że można je odnieść do różnych, indywidualnych sytuacji.