Etapy rozwoju chwytu narzędzia pisarskiego – prawidłowy chwyt trójpalcowy to nie wszystko
Etapy rozwoju chwytu narzędzia pisarskiego są bardzo ważne, tym bardziej w sytuacji, w której mówi się o nich niewiele. Społeczeństwo (nauczyciele, a także rodzice pod naciskiem nauczycieli) zafiksowało się na prawidłowym chwycie trójpalcowym jako tym najważniejszym i pożądanym. Jest w tym ziarenko prawdy, ponieważ rzeczywiście chwyt trójpalcowy jest tym pożądanym, docelowym i ostatecznym. Istnieją jednak pewne warunki, które należy spełniać. Przecież to nie jest tak, że dziecko się rodzi, kończy pierwszy rok życia, chwyta kredkę i… zaczynamy trząść portkami, bo nie potrafi prawidłowo jej chwycić. Potrafi, prawidłowo jak na swój wiek.
Czym jest owe „prawidłowo” w perspektywie konkretnych lat życia i w perspektywie etapów rozwoju chwytu? Właśnie o tym chcę Ci dziś opowiedzieć. Chcę, żebyś wiedział/-a jak wyglądają etapy rozwoju chwytu dziecka m.in. dlatego, żebyś przestał/-a się zamartwiać. Zbyt wiele razy słyszałam: „moje dziecko ma trzy lata, a nadal nieprawidłowo trzyma kredkę”, co to znaczy nieprawidłowo? Zwykle odpowiedź na to pytanie jest jedna: „nie potrafi złapać kredki w trzy palce”, a jako informację zwrotną do tej odpowiedzi zawsze powtarzam: nie potrafi, bo jeszcze nie musi!
Etapy rozwoju chwytu narzędzia pisarskiego
Zacznijmy więc od tego, że standardowo uznaje się, że etapy rozwoju chwytu są cztery:
- Chwyt cylindryczny
- Grzbietowy chwyt palcowy
- Statyczny chwyt statywowy
- Dynamiczny chwyt statywowy
Chwyt cylindryczny
Chwyt cylindryczny charakteryzuje się tym, że dotyczy całej dłoni. Narzędzie pisarskie spoczywa pośrodku zaciśniętej pięści, a cały ruch wytwarza obręcz barkowa. Jest to pierwszy chwyt dziecka, przypadający na jego pierwsze lata życia tj. 1-2 rok życia. W tym czasie zdecydowanie jedynym słusznym, a przy tym najwygodniejszym narzędziem będzie gruba, okrągła kredka (z czystym sercem polecam drewniane, ołówkowe kredki Bambino).
Grzbietowy chwyt palcowy
Grzbietowy chwyt palcowy wygląda dość nienaturalnie, ręka zgięta do dołu w nadgarstku, przedramię w powietrzu. Narzędzie pisarskie objęte jest od dołu kciukiem, od góry wszystkimi pozostałymi palcami. Za ruch ręki podczas tego chwytu odpowiada staw łokciowy. Chwyt ten dominuje w okresie 2-3 roku życia dziecka.
Statyczny chwyt statywowy
Statyczny chwyt statywowy, inaczej zwany chwytem trójpodporowym charakteryzuje się ułożeniem kciuka i palca wskazującego jak do chwytu pęsetowego (w środek pęsety wchodzi narzędzie pisarskie), pozostałe trzy palce służą za podporę i wspólnie podtrzymują to narzędzie. Chwyt ten zwany jest statywowym dlatego, że nie dochodzi do żadnego ruchu w zakresie stawu nadgarstkowego i palców. Przypada on na 3-4 rok życia dziecka.
Dynamiczny chwyt statywowy
Dynamiczny chwyt statywowy popularnie zwany prawidłowym chwytem trójpalcowym jest zwykle tym najszerzej omawianym. Ułożenie palców wygląda następująco: palec wskazujący i kciuk tworzą chwyt pęsetowy na narzędziu, natomiast palec środkowy służy za podporę tego narzędzia. W tym chwycie przedramię spoczywa w całości na biurku/stole. Ułożenie przedramienia sprawia, że za poruszanie narzędziem odpowiadają: staw nadgarstkowy, stawy śródręczno-paliczkowe i międzypaliczkowe. To ostatni, docelowy chwyt, który pozwala w pełni sprawnie i płynnie posługiwać się narzędziem pisarskim.
Etapy rozwoju chwytu – podsumowanie
W tym wszystkim ważne jest jednak to, by pamiętać, że etapy rozwoju chwytu należą do naturalnego rozwoju dziecka. Co oznacza, że nie powinniśmy na siłę zmuszać dziecka np. do trzymania narzędzia pisarskiego chwytem trójpalcowym w wieku 2 lat. Z całą odpowiedzialnością mogę porównać takie zachowanie do sadzania na siłę kilkumiesięcznego dziecka. Nie robimy tego! Czekamy i dajemy dziecku czas, zwykle może się zdarzyć nawet i do pół roku poślizgu czasowego w wypracowywaniu konkretnego chwytu. Jeśli widzimy, że dziecko jest na granicy (wiekowej) przejścia od jednego chwytu do drugiego, pokazujemy jak wygląda kolejny chwyt, inspirujemy go do zmiany. Z całą pewnością nie naciskamy do pomijania poszczególnych etapów. Pamiętaj, że podstawą do sprawnego i naturalnego rozwoju chwytu jest regularne rozwijanie motoryki małej, a zatem ćwiczenia doskonalące ruch ręki (od obręczy barkowej aż po opuszki palców).
4 komentarze